Για πρώτη φορά η Έκθεση Βιωσιμότητας μιας εταιρείας αναβαθμίζεται σε επίπεδο αντίστοιχο της Οικονομικής Έκθεσης. Με το νέο πλαίσιο, οι εταιρείες πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες αειφορίας στην έκθεση διαχείρισης, σύμφωνα με τα υποχρεωτικά ESRS. Οι νέοι κανόνες αφορούν και πολλές αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Η έναρξη ισχύος της συμμόρφωσής τους είναι η 1η Ιανουαρίου του 2025.

H Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, το ESG και η Εταιρική Βιωσιμότητα σύμφωνα με το νέο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και την «πράσινη μετάβαση», είναι έννοιες αλληλένδετες παρότι παρουσιάζουν διαφορές.

Η ΕΚΕ είναι μια ποιοτική αυτορυθμιζόμενη προσέγγιση, που δεν σχετίζεται άμεσα με την οικονομική απόδοση και αποτίμηση της επιχείρησης. Η εφαρμογή της συνδέεται με την εταιρική κουλτούρα, τις αξίες και την διαχείριση της εταιρικής φήμης, καθώς και των σχέσεων ιδιαίτερα με όσους επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία της εταιρείας (μετόχους, επενδυτές, εργαζόμενους, προμηθευτές, πελάτες, τοπικές κοινωνίες κ.ά.).
Το ESG είναι μια ποσοτική εξωτερικά ρυθμιζόμενη προσέγγιση, άμεσα συνδεδεμένη με την οικονομική απόδοση και αποτίμηση της επιχείρησης, καθώς συνδέεται με μετρήσιμους στόχους και υπόκειται σε έλεγχο επαλήθευσης των σχετικών πληροφοριών (π.χ. άσκηση επιμέλειας για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις εγκαταστάσεις και την εφοδιαστική αλυσίδα των συνεργαζόμενων εταιρειών).

Η Βιωσιμότητα συνδυάζει ποιοτικές και ποσοτικές προσεγγίσεις και ρυθμίζεται σε εταιρικό επίπεδο από το επιχειρηματικό μοντέλο και την στρατηγική ανάπτυξης της εκάστοτε επιχείρησης, αλλά καθορίζεται και από εξωτερικούς παράγοντες. Ωστόσο συνδέεται με τη μακροπρόθεσμη οικονομική απόδοση και αποτίμηση της επιχείρησης. Η εφαρμογή της προϋποθέτει συνδυασμούς μεθόδων και καλών πρακτικών ΕΚΕ και ESG, αποσκοπώντας στη διαχρονική παραγωγή οικονομικής αξίας και την αύξηση της ανθεκτικότητας της επιχείρησης έναντι κρίσεων (π.χ. κλιματικής, δημόσιας υγείας κ.ά.).

Η ΕΕ σηκώνει το γάντι της Αειφορίας
Η νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη για την βιώσιμη («πράσινη») μετάβαση προϋποθέτει την ενίσχυση της παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών εντός ΕΕ. Η συμμετοχή και συμπερίληψη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα και η ανάδειξη της εθνικής και ευρωπαϊκής παραγωγής εντός και εκτός ΕΕ αποκτά νέα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα με το πρόσημο της βιώσιμης και υπεύθυνης λειτουργίας, της βιώσιμης αξίας και των υπεύθυνων προϊόντων και υπηρεσιών.

Οι σχετικές αλλαγές στους κανονισμούς για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία προϊόντων, υπηρεσιών και εταιρειών που υιοθετούν τις αρχές της ΕΚΕ και της βιωσιμότητας, διαχέοντάς τες στην εφοδιαστική αλυσίδα, προσφέρουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι εταιρειών, πολυεθνικών και μη, που δεν ακολουθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η χρηματοδότηση του πλάνου μετάβασης για κάθε επιχείρηση εντός ΕΕ είναι εργαλείο για την άντληση οικονομικών πόρων, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις δημιουργίας νέων βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων.

Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ έχει θεσπίσει αρχικά την Οδηγία 2014/95/EU για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών των μεγάλων επιχειρήσεων (Non-Financial Reporting Directive – NFRD ), που συμπληρώθηκε από τον Κανονισμό 2019/2088 (Sustainable Finance Disclosure Regulation-SFDR). Επιπρόσθετο εργαλείο είναι η Ταξινομία (Taxonomy) –ένα τυποποιημένο σύστημα ταξινόμησης, που θεσπίζει το πλαίσιο για τον προσδιορισμό οικονομικά βιώσιμων δραστηριοτήτων σε σχέση με το περιβάλλον στην ΕΕ.

Ωστόσο, σύντομα έγινε φανερό πόσο ελλιπής ήταν η δημοσιοποίηση όλων των απαιτούμενων σχετικών πληροφοριών, καθώς και η μη επαρκής συγκρισιμότητα και αξιοπιστία τους.

Νέες κανονιστικές παρεμβάσεις
Κάνοντας ένα σημαντικό βήμα για την καθιέρωση νέου συστήματος αναφοράς της βιωσιμότητας στην Ευρώπη, το Ευρωκοινοβούλιο ενέκρινε τον Νοέμβριο του 2022 την Οδηγία για την Έκθεση Εταιρικής Βιωσιμότητας, Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), και αντίστοιχα τον Ιούλιο του 2023 ενέκρινε με σχετική Πράξη Εφαρμογής το πρώτο μέρος του Ευρωπαϊκού Προτύπου Αναφοράς πληροφοριών Εταιρικής Βιωσιμότητας (ESRS), δηλαδή κανόνες και απαιτήσεις από τις εταιρείες να αναφέρουν επιπτώσεις, ευκαιρίες και κινδύνους σχετικά με τη βιωσιμότητα.

Η νέα Οδηγία απευθύνεται σε περισσότερες από πενήντα χιλιάδες εταιρείες της ΕΕ, που θα πρέπει να συμμορφωθούν με τους νέους κανόνες έναντι των περίπου δώδεκα χιλιάδων για το NFRD. Η CSRD είναι επιδραστική και πέραν των ορίων της ΕΕ, καθώς πολλές διεθνείς εταιρείες με σημαντική δραστηριότητα στην Ευρώπη θα κληθούν να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της. Η CSRD είναι το πρώτο ESG νομοθετικό πλαίσιο, που καθιστά την αξιολόγηση διπλής σημαντικότητας (Double Materiality) υποχρεωτική. Οι υπόχρεες οντότητες θα χρειάζεται να αξιολογούν τον αντίκτυπό τους, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την επίδραση των παραγόντων βιωσιμότητας στη χρηματοοικονομική κατάσταση της επιχείρησης και αφετέρου τον αντίκτυπό της στους προηγούμενούς της και τους επόμενούς της κρίκους στην αλυσίδα αξίας πέραν των συμβατικών σχέσεων με αυτούς. Η CSRD θα συνεχίσει να εξελίσσεται με την προώθηση νέων Οδηγιών, όπως η Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) για την αντιμετώπιση των ESG προκλήσεων των εφοδιαστικών αλυσίδων.

Για πρώτη φορά η Έκθεση Βιωσιμότητας μιας εταιρείας αναβαθμίζεται σε επίπεδο αντίστοιχο της Οικονομικής Έκθεσης. Με το νέο πλαίσιο, οι εταιρείες θα πρέπει να αποκαλύπτουν πληροφορίες αειφορίας στην έκθεση διαχείρισης, σύμφωνα με τα υποχρεωτικά ESRS και να τις υποβάλλουν σε ψηφιακή μηχανικά αναγνώσιμη μορφή. Επιπλέον απαιτείται περιορισμένου εύρους διασφάλιση (reasonable assurance) με μελλοντική επέκταση σε reasonable. Μέσω των νέων κανόνων, οι επενδυτές και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι θα εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε απαραίτητες πληροφορίες για την αξιολόγηση των επενδυτικών κινδύνων εξαιτίας λ.χ. της κλιματικής αλλαγής ή άλλων παραγόντων που επιδρούν στη βιωσιμότητα.

Επίσης, το εταιρικό πλάνο μετάβασης (transition plan) οφείλει να έχει συνυπολογίσει την υφιστάμενη και καταγεγραμμένη επίδραση σε βασικούς δείκτες, όπως ορίζονται κατά το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο, τόσο για ουσιώδη θέματα σχετικά με την κλιματική κρίση, την ρύπανση του περιβάλλοντος, την κυκλική οικονομία και την βιοποικιλότητα, όσο και για θέματα συνδεδεμένα με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των εμπλεκομένων –εν προκειμένω και των δικαιωμάτων των πελατών-καταναλωτών (προστασία από το greenwashing και το social washing).

Εντός του Ιανουαρίου φέτος ξεκινά η επίσημη διαβούλευση για το δεύτερο μέρος του Ευρωπαϊκού Προτύπου ESRS υπό την ευθύνη του EFRAG, αρμόδιου φορέα για την σύνταξη των Ευρωπαϊκών Λογιστικών Προτύπων.

Πλαίσιο και απαιτήσεις συμμόρφωσης των σούπερ μάρκετ
Οι νέοι κανόνες αφορούν πολλές εγχώριες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, καθώς πρόκειται για εταιρείες που ανταποκρίνονται στα δύο από τα τρία ακόλουθα κριτήρια της Λογιστικής Οδηγίας 2013/34/ΕΕ: Έχουν προσωπικό τουλάχιστον 250 ατόμων στη διάρκεια της χρήσης και συνολικό ισολογισμό 20 εκατ. ευρώ ή καθαρό κύκλο εργασιών 40 εκατ. ευρώ. Η έναρξη ισχύος της συμμόρφωσης είναι η 1η Ιανουαρίου του 2025 –οι πρώτες εκθέσεις θα υποβληθούν το 2026.

Οι αναφορές θα υποβληθούν σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Αειφορίας (ESRS). Μια εταιρεία που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής, θα πρέπει να αναφέρει πληροφορίες απαραίτητες για την κατανόηση των επιπτώσεων από τη δραστηριότητά της σε θέματα βιωσιμότητας, καθώς και το πώς επηρεάζεται η ανάπτυξη, η απόδοση και η θέση της. Πρωτίστως θα αναφέρεται η περιγραφή του επιχειρηματικού της μοντέλου, της στρατηγικής, των ευκαιριών και της ανθεκτικότητάς της στους κινδύνους βιωσιμότητας, καθώς και τα σχέδια μετάβασης. Οι στόχοι θα καταγράφονται αναλυτικά και η κατάσταση προόδου τους θα εμφανίζεται με δείκτες.

Η εν λόγω Οδηγία δίνει έμφαση στην εταιρική διακυβέρνηση αναφορικά με τη βιωσιμότητα της εταιρείας, με ανάλυση των διοικητικών, διαχειριστικών και εποπτικών φορέων, καθώς και της τεχνογνωσίας τους σχετικά με την εκπλήρωση του ρόλου τους. Η ανάλυση θα περιλαμβάνει όλες τις εταιρικές πολιτικές βιωσιμότητας, τα προγράμματα κινήτρων που συνδέονται με θέματα αειφορίας, τη δέουσα επιμέλεια των θεμάτων βιωσιμότητας που συνδέονται με τις επιπτώσεις των ενεργειών κάθε εταιρείας, με σκοπό την πρόληψη και τον μετριασμό των βασικών κινδύνων και τη διαχείρισή τους. Όπως εκτιμάται, ως το τέλος της δεκαετίας θα εφαρμόζεται από το μεγαλύτερο μέρος της επιχειρηματικότητας, διαμέσου είτε της αλυσίδας αξίας των μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων, των επιχειρηματικών σχέσεων και της αλυσίδας εφοδιασμού τους, είτε της βιώσιμης αξιολόγησης ως απαίτησης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.

Η κ. Μαρία Αλεξίου είναι πρόεδρος ΔΣ του CSR Hellas, ιδρυτικός εταίρος ALMA

Ο κ. Στέφανος Κομνηνός είναι εταίρος στη Netrino Advisory, πρώην γενικός γραμματέας Εμπορίου

Also shared by :

Σελφ Σέρβις