Οι συνολικές αφίξεις στην Ελλάδα φέτος έσπασαν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, τόσο οι αεροπορικές όσο και οι χερσαίες. Μετά τις μεγάλες ροές ξένων επισκεπτών προς τα ελληνικά νησιά τον Αύγουστο, είναι η ώρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης να ενισχύσουν την τουριστική οικονομία της χώρας ως δημοφιλείς city break προορισμοί.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Airdata tracker του ΙΝΣΕΤΕ, ο Σεπτέμβριος παρουσιάζει αύξηση 7,3% συγκριτικά με τον Σεπτέμβριο πέρυσι στις αεροπορικές θέσεις των πτήσεων προς όλα τα αεροδρόμια της χώρας. Τη μεγαλύτερη αύξηση των αφίξεων παρουσιάζει η Θεσσαλονίκη με ποσοστό 19,9%, ενώ ακολουθεί το αεροδρόμιο της Αθήνας με ποσοστό 15,4%.
Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο η τουριστική κίνηση στη χώρα μας θα εξαρτηθεί από τις καιρικές συνθήκες. Εάν παρά την κακοκαιρία του τελευταίου διαστήματος επανέλθει ένα σκηνικό καιρού όπως το περσινό, δηλαδή με πολύ καλές συνθήκες μέχρι το τέλος του Νοέμβρη, τότε η τουριστική κίνηση της χώρας θα συνεχίσει την καλή της πορεία. Επίσης η τάση για τα ταξίδια αυτή την περίοδο εξαρτάται και από τις ελκυστικές τιμές, οι οποίες ενθαρρύνουν τις όψιμες τουριστικές εξορμήσεις.
Σε αντίθεση με τα προαναφερόμενα, μεγάλη πτώση παρουσιάζει φέτος η ζήτηση προορισμών όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος. Η μείωση των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το εξωτερικό τον Σεπτέμβριο διαμορφώθηκε στο 21,5% και το 9,2% αντίστοιχα και οφείλεται στην ακρίβεια και στον υπερτουρισμό των εν λόγω προορισμών τα τελευταία χρόνια, πράγμα που πρέπει να αξιολογηθεί έγκαιρα και κατάλληλα πριν είναι αργά…
Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι μέχρι τον Ιούνιο η Ελλάδα ήταν αρκετά ανταγωνιστική έναντι των υπόλοιπων χωρών της Νότιας Ευρώπης, ενώ τον Ιούλιο ξεπέρασε τις επιδόσεις ακόμα και της Ιταλίας, καθώς η χώρα μας κατείχε υψηλή μέση ημερήσια τιμή στα καταλύματα και πληρότητα, που άγγιξε το 80%.
Από την άλλη πλευρά, το εντεινόμενο κύμα χρήσης τουριστικών καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης αυξάνει την κατανάλωση στο σπίτι, άρα και την αγορά τροφίμων από τα καταστήματα λιανικής, συμπιέζοντας τις πωλήσεις των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης. Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη το δεύτερο τρίμηνο του 2023 παρουσίασε αύξηση 2%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022, πράγμα που σαφώς οφείλεται στη βελτίωση της τουριστικής κίνησης. Οι περιφέρειες της χώρας με τη μεγαλύτερη αύξηση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων λιανικής το δεύτερο τρίμηνο του 2023 συγκριτικά με το αντίστοιχο τρίμηνο 2022 ήταν των Ιονίων Νήσων με αύξηση 9,8% και της Αττικής με αύξηση 9,5%.
Είναι η τουριστική αγορά μας σε σωστή πορεία ή όχι;
Η μεγάλη αύξηση των αφίξεων δημιουργεί προβλήματα και εμπόδια στην καλή πορεία της οικονομίας και της τουριστικής αγοράς, όσο κι αν αυτό φαίνεται περίεργο. Αρχικά, για να έχει υπόσταση η ιδέα ότι «ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας», θα πρέπει ο τζίρος των επιχειρήσεων της τουριστικής αγοράς να διανέμεται στη χώρα μας. Μπορεί τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ισοζύγιο των ταξιδιωτικών υπηρεσιών να παρουσιάζουν υψηλό πλεόνασμα, αλλά τι συμβαίνει με τα προϊόντα; Δυστυχώς, για να καλύπτουμε τις ανάγκες μας την τουριστική περίοδο, αναγκαζόμαστε να εισάγουμε τρόφιμα. Όσο μεγαλύτερος είναι ο όγκος των τουριστών, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη της εξυπηρέτησής του με εισαγόμενα προϊόντα, πράγμα που αλλοιώνει εντέλει το τουριστικό μας προϊόν.
Η ενίσχυση της αγροτοβιομηχανίας και η προμήθεια ελληνικών προϊόντων στις τουριστικές επιχειρήσεις θα έπρεπε να είναι πρωταρχικός μας στόχος. Ο ξένος επισκέπτης μας επιθυμεί μία συνολική εικόνα της κουλτούρας και του τρόπου ζωής στη χώρα που επισκέπτεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η βασική εμπειρία που επιθυμεί να αποκτήσει ο επισκέπτης στην Ελλάδα, η γαστριμαργική εμπειρία γεύσεων της ελληνικής κουζίνας. Η ελληνική γαστρονομία είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για μία ποικιλία πρώτων υλών, αλλά και τελικών προϊόντων, όπως το κρασί, τα αποστάγματα, τα τυριά, το ελληνικό ελαιόλαδο κ.ά. Τι θα συμβεί, όμως, όταν ο επισκέπτης δοκιμάζει την παραδοσιακή χωριάτικη ελληνική σαλάτα με ελαιόλαδο και λαχανικά από παραγωγούς άλλων χωρών ή ακόμα με λευκό τυρί εισαγωγής κι όχι με την ελληνική φέτα; Προφανώς αλλοιώνονται οι γευστικές εμπειρίες του επισκέπτη μας.
Γίνεται σαφές ότι η ενίσχυση της παραγωγής των προϊόντων και η διάθεσή τους, είτε ως καταναλωτικά προϊόντα στους επισκέπτες μας είτε ως πρώτες ύλες των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης, αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της Ελλάδος και της εγχώριας οικονομίας. Η ελληνική γαστρονομία αποτελεί ένα σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν, που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, δεδομένου ότι η ελληνική ετικέτα καθιστά τα ελληνικά τρόφιμα και ποτά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας ακόμα και σε ιδιαίτερα δύσκολες αγορές. Η επιστροφή ικανοποιημένων επισκεπτών στις χώρες τους είναι η καλύτερη διαφήμιση για την Ελλάδα και τα προϊόντα της, ενώ διαμορφώνει και τάση πωλήσεων των εξαγώγιμων προϊόντων μας. Αρκετοί τουρίστες προμηθεύονται ελληνικά προϊόντα, ώστε μετά τις διακοπές τους να απολαύσουν τις ελληνικές γεύσεις και στις πατρίδες τους.
Εκλογίκευση του μεγέθους ροών των ξένων επισκεπτών
Καθώς αυξάνονται οι αφίξεις ξένων τουριστών, δημιουργείται ένα ακόμα πρόβλημα, αυτό του συνωστισμού στα ελληνικά νησιά. Κάθε χρόνο βλέπουμε τα κοσμοπολίτικα νησιά μας να βουλιάζουν από επισκέπτες, που περιμένουν ακόμα και ώρες για να εξυπηρετηθούν. Η κατάσταση είναι, φυσικά, αφόρητη και για τους επισκέπτες μας και για τους νησιώτες.
Η συζήτηση για τη ρύθμιση των τουριστικών ροών έχει ανοίξει σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ολλανδία. Η πρώτη πέρασε ψήφισμα στο Δημοτικό Συμβούλιο της Βενετίας, προκειμένου οι ημερήσιοι επισκέπτες να καταβάλουν κόμιστρο 5 ευρώ συγκεκριμένες ημέρες, στο πλαίσιο των προσπαθειών για εκλογίκευση του μεγέθους των ροών τουριστών στην πόλη. Επίσης, φέτος οι αρχές του Άμστερνταμ απαγόρευσαν την είσοδο κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι της πόλης, φρονώντας ότι η πολυκοσμία θα αλλοιώσει το τουριστικό της προϊόν. Αντίστοιχα η Ελλάδα οφείλει να κάνει τον απολογισμό της και να διαπιστώσει πού και πώς επηρεάζεται αρνητικά το τουριστικό της προϊόν, ώστε να επέμβει αντίστοιχα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επίσκεψη δύο και τριών κρουαζιερόπλοιων την ίδια ημέρα, στο ίδιο νησί, με αποτέλεσμα τον κατακλυσμό του από χιλιάδες επισκέπτες. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγεται. Η καλύτερη οργάνωση προσφέρει την άνεση που αναζητά ο επισκέπτης στις διακοπές του και την καλύτερη εξυπηρέτησή του.
Ολοένα και περισσότερες πόλεις ή περιφέρειες ανά τον κόσμο περιορίζουν δραματικά τη λειτουργία των καταλυμάτων τύπου Airbnb (τελευταίο παράδειγμα η Νέα Υόρκη), καθώς προκαλείται δυσανάλογη αύξηση των ενοικίων και έλλειψη ακινήτων για μακροχρόνια μίσθωση σε διάφορες κατηγορίες πολιτών, όπως οι φοιτητές και οι δημόσιοι υπάλληλοι.
Είναι η ώρα να λάβει και η Ελλάδα τα μέτρα της, ώστε να διαφυλάξει και να βελτιώσει το τουριστικό της προϊόν, για το οποίο προσελκύει ξένους επισκέπτες, δηλαδή την ελληνική φιλοξενία, την ελληνική κουζίνα, τα ελληνικά προϊόντα και τα μαγευτικά τοπία της.
Η ζήτηση για ταξίδια στην Ελλάδα δεν είναι δεδομένη, καθώς στην εποχή των social media το κοινό κατευθύνεται, βάσει των εμπειριών πλείστων ψηφιακών σχολιογράφων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα προορισμών, που επηρεάστηκαν δυσμενώς φέτος από σχόλια χρηστών των social media, ήταν ως γνωστόν η Μύκονος και η Σαντορίνη. Στο ίδιο πλαίσιο, ούτε ο τζίρος της λιανικής από τους διαμένοντες σε διαμερίσματα πρέπει να θεωρείται δεδομένος.
Χρειάζεται επομένως να εκκινήσει άμεσα η σχετική συζήτηση, με κατεύθυνση την καλύτερη οργάνωση του μαζικού τουρισμού, καθώς και την ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος. Η έμφαση πρέπει να δοθεί τόσο στην προμήθεια των επιχειρήσεων της εγχώριας μαζικής εστίασης με ελληνικά τρόφιμα και ποτά όσο και στην ενίσχυση της εξαγωγιμότητάς τους ως πρεσβευτών της γαστρονομίας μας.
Ο κ. Φώτης Τσακοπιάκος είναι senior Consultant στη Netrino Advisory
Also shared by :
Σελφ Σέρβις